Rzecznik MŚP: Kontrola ZUS nie może trwać w nieskończoność

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców występuje w obronie przestrzegania Prawa Przedsiębiorców przez urzędników. - Kontrola ZUS nie może trwać w nieskończoność, a kontrolowany przedsiębiorca nie może się domyślać, co będzie przedmiotem kontroli.

NSA w wyroku z dnia 1 grudnia 2021 roku w sprawie I GSK 1316/21 (doręczony Rzecznikowi w dniu 18 marca 2022 roku), przy udziale Rzecznika, ze skargi kasacyjnej Przedsiębiorcy na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13 maja 2021 roku sygn. akt: V SA/Wa 1680/21, uznał rację przedsiębiorcy i Rzecznika. NSA uchylił zaskarżony wyrok, postanowienie Prezesa ZUS oraz postanowienie ZUS o kontynuowaniu czynności kontrolnych.

- NSA dostrzegł błędy w treści  zawiadomienia ZUS o kontroli oraz w treści upoważnienia ZUS do przeprowadzenia kontroli, wskazując, że dokument, który nie spełnia wymań z art. 49 ust. 7 Prawa Przedsiębiorców,  nie określając zakresu przedmiotowego kontroli ( w tym czasookresu tej kontroli) oraz terminu jej zakończenia, nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli (art. 49 ust. 8 Prawa Przedsiębiorców) - informuje Biuro Rzecznika MŚP - Dodatkowo NSA wskazał,  że art. 55 ust. 1 pkt 3 Prawa Przedsiębiorców należy interpretować w ten sposób, że czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym, po pierwsze nie może przekraczać 24 dni roboczych, a po drugie obejmuje czas trwania kontroli bez względu na miejsce jej wykonywania, a zatem obejmuje kontrolę przeprowadzoną w siedzibie przedsiębiorcy lub miejscu wykonywania działalności gospodarczej, w miejscu przechowywania dokumentacji, w tym ksiąg podatkowych, w miejscu innym niż siedziba przedsiębiorcy lub miejsce wykonywania działalności gospodarczej oraz w siedzibie organu kontroli, a nie tylko te dni robocze, w których kontrola była przeprowadzona w siedzibie przedsiębiorcy lub w miejscu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

Zdaniem rzecznika, wyrok NSA niewątpliwie będzie miał wpływ na sposób prowadzenia kontroli u przedsiębiorców przez ZUS  czy przez inne organy do których kontroli stosuje się przepisy o kontroli z Prawa Przedsiębiorców. Orzeczenie zostało wydane w związku z kontrolą ZUS u przedsiębiorcy. Sprawa trafiła do sądu z uwagi na sprzeciw złożony w oparciu o Prawo przedsiębiorców, a następnie zażalenie na postanowienie ZUS o kontytuowaniu czynności kontrolnych. - Rzecznik MŚP wskazał, że ZUS przekroczył przewidziany Ustawą Prawo Przedsiębiorców czas trwania kontroli, nie przedłożył jej informacji za jaki okres została ona wszczęta, ani jak i kiedy zostanie zakończona. Powoływał się przy tym na naruszenie zasad prowadzenia kontroli oraz ogólnych zasad zawartych w Ustawie Prawo Przedsiębiorców, jak również w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

W korzystnym dla Przedsiębiorcy wyroku NSA z dnia 1 grudnia 2021 roku, NSA wskazał:

1. Określenie zakresu przedmiotowego kontroli przez ZUS, zarówno w zawiadomieniu o kontroli, jak i w upoważnieniu do kontroli jest nieprawidłowe.

2. Określenie przez ZUS przewidywanego terminu zakończenia kontroli, jako 24 dni od daty doręczenia upoważnienia jest nieprawidłowe, gdyż w istocie ZUS nie określił terminu zakończenia kontroli, a ten należy odróżnić od ustawowego limitu czasu trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym.

3. NSA wskazał, że w sprawie przedsiębiorcy ZUS przekroczył ustawowy czas trwania kontroli ( u przedsiębiorcy to 24 dni robocze).